Ustawa Prawo zamówień publicznych nie zawiera zakazu wprowadzania waloryzacji wynagrodzenia należnego wykonawcy zamówienia publicznego. Ustawodawca zobowiązał zamawiających aby w umowach, których okres obowiązywania przekracza 12 miesięcy, zawarli postanowienia o zasadach wprowadzania zmian w wysokości wynagrodzenia należnego wykonawcy (art. 142 ust. 5 ustawy Pzp) (Okniński 2015).
Wprowadzając do umowy o wykonanie zamówienia publicznego zapisy określające sytuacje, które umożliwiają waloryzację wynagrodzenia należnego wykonawcy zamawiający zmniejsza ryzyka biznesowe po stronie wykonawcy, który wówczas może zaoferować korzystniejsze ceny realizacji zamówienia, gdyż nie musi dokonywać estymacji kosztów realizacji zamówienia np. z 36 miesięcznym wyprzedzeniem (Okniński 2015).
W konsekwencji zamawiający przez cały okres realizacji zamówienia płaci rynkowe ceny za realizację przedmiotu umowy - wykonawcy nie muszą asekurować się podnoszeniem cen w początkowej fazie realizacji zamówienia w celu pokrycia np. kosztów wynikających z przewidywanej inflacji, czy zmiany kursu walut (Okniński 2015).
Następuje waloryzacja wynagrodzenia należnego wykonawcy, ponieważ wpływa na cenę realizacji przedmiotu umowy bezsprzecznie stanowi istotny element umowy. W konsekwencji zasady ustalania i sytuacje dopuszczające zastosowanie klauzul waloryzacyjnych muszą zostać przewidziane w umowie o zamówienie publiczne. Brak takich zapisów uniemożliwi wprowadzenie na etapie realizacji umowy waloryzacji wynagrodzenia należnego wykonawcy (Okniński 2015).
Ustawodawca odpowiadając na wnioski płynące ze strony przedsiębiorców, zobowiązał zamawiających aby w przypadku gdy umowa o zamówienie publiczne zostaje zawarta na okres dłuższy niż 12 miesięcy określali w jej treści postanowienia o zasadach wprowadzania odpowiednich zmian wysokości wynagrodzenia należnego wykonawcy, w przypadku zmiany (Okniński 2015):
- stawki podatku od towarów i usług,
- wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę ustalonego na podstawie art. 2 ust. 3-5 ustawy z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę,
- zasad podlegania ubezpieczeniom społecznym lub ubezpieczeniu zdrowotnemu lub wysokości stawki składki na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne
- jeżeli zmiany te będą miały wpływ na koszty wykonania zamówienia przez wykonawcę.
Powyższy katalog nie ma jednak charakteru zamkniętego. Zamawiający może wprowadzić również własne klauzule waloryzacyjne, które przykładowo będą (Okniński 2015):
- dopuszczać jednokrotną w okresie realizacji umowy waloryzację wynagrodzenia wykonawcy z tytułu realizacji przedmiotu umowy, zgodnie ze zmianami wskaźnika cen towarów i usług konsumpcyjnych publikowanego przez Główny Urząd Statystyczny za okres pierwszych 12 miesięcy realizacji umowy,
- przewidywać zwiększenie wynagrodzenia wykonawcy zgodnie ze zmianą wskaźnika cen towarów i usług inwestycyjnych publikowanych przez GUS jeżeli wskaźnik ulegnie zwiększeniu w okresie 12 kolejnych miesięcy realizacji inwestycji co najmniej o... %.
Warto jednak pamiętać, że zamawiający podlegający rygorom ustawy o finansach publicznych powinni w klauzulach waloryzacyjnych wpisywać ich górną granicę, tak aby ewentualnie na skutek zastosowania klauzul waloryzacyjnych nie przekroczyć kwot zawartych w uchwale budżetowej lub planie finansowym.